«Я — светлая папера ў цені і зараз Бог будзе на мне пісаць» — гэта радок з верша Мойшэ Кульбака, габрэйскага паэта, які нарадзіўся ў Смаргоні, жыў у Вільні і Мінску, але быў рэпрэсаваны ў Ноч расстраляных паэтаў у 1937-м. А 13 чэрвеня 2025 года на фестывалі «Ноч культуры» ў Вільні Света Бень праспявала гэтыя радкі, пакладзеныя на музыку гурта WTBSK, пераасэнсаваўшы спадчыну творцы.
У гэты вечар адбылася прэзентацыя альбома Yiddish Veršes, у межах якога беларускія музыкі ажывілі пласт беларуска-габрэйскай гісторыі. Сем песень, створаных сучаснымі артыстамі на вершы габрэйскіх паэтаў ХХ стагоддзя, які пісалі на ідыш, былі прадстаўлены публіцы.
Распавялі пра праект, ініцыяваны Цэнтрам беларуска-яўрэйскай культурнай спадчыны ў партнёрстве з музычным лэйблам Radio Plato, яго куратары Мая Кацнельсон і Аляксандр Карнейчук.
Спачатку вядоўцы прадставілі ўсе сем кампазіцый альбому: аўтараў вершаў і аўтараў музыкі на іх.
Так, соўл-спявачка KOOB выбрала верш Лейба Найдуса «Я сэрцам сонца п’ю нектар» і разам з лонданскім прадзюсарам Thomas Varrall прапанавалі яго прачытанне ў кампазіцыі «Lejb Najdus».
Рэпер Лайтовы не застаўся абыякавым да верша Мойшэ Кульбака «Немата».
«Не жыві ў паняверцы…» — верш Ізі Харыка, які пераасэнсавала спявачка Palina.
Anastasia Rydlevskayа адгукнулася на вершаваны твор Абрама Рэйзэна «Выйце, выйце, шалёныя вятры» — песня «Howl».
Гурт Syndrom Samazvanca зачапіў верш Ізі Харыка «Мокры, згублены вецер…» — у выніку з’явілася арт-рок-кампазіцыя «Viecier».
Tok Rukoo пераасэнсавалі «Sérénade Mélancolique» — верш Лейба Найдуса.
І вышэйзгаданы WTBSK прапанаваў нечаканую трактоўку твору Мойшэ Кульбака — «Песня бедняка (3)».
Куратарка праекта Мая Кацнельсон адзначыла, што экспертную падтрымку Yiddish Veršes аказвалі літаратуразнаўца, прафесар славістыкі і юдаікі Міхаіл Круцікаў і лінгвіст Сяргей Шупа.
— Пасля таго як мы з дапамогай экспертаў сабралі складанку паэтаў і вершаў, артыстам была пададзена поўная воля творчасці, — удакладніла яна. — Яны абіралі, вывучалі, перажывалі, пераасэнсоўвалі — і па-сапраўднаму дзяліліся тым, як у нейкі момант тэкст рабіўся «іх». Усё, што атрымалася, — не стылізацыя і не рэканструкцыя, а натуральны, арганічны працяг спадчыны, якая дала новыя парасткі.
Пасля прэзенатацыі альбому адбыліся live-выступленні трох удзельнікаў праекта.
Tok Rukoo «запалілі» вечар рытмічным рокам, а таксама прадставілі тую самую «Sérénade Mélancolique».
Syndrom Samazvanca прадэманстраваў выдатную музычную форму, выканаўшы свае песні, а таксама «Вецер» на верш Мойшэ Кульбака. У кампазіцыі, сапраўды, было шмат Менску.
І гурт WTBSK проста агаломшыў сваёй творчасцю — жывое выкананне іх музыкі значна пераўзыходзіць па энергетыцы і напалу запісы. Завяршылі выступленне Света Бень і Сяргей Навіцкі акурат выкананнем «Heler Papir / Светлай паперы» — песняй, якая дорыць надзею, няглядзечы на цяжкія часы.
Вечер не прайшоў без вясёлых танцаў, але таксама і не без уважлівага слухання.
Дазнацца больш пра праект і паслухаць альбом Yiddish Veršes можна тут.
Падпісвайцеся на культурныя навіны Reform.news у Telegram
Альбом сапраўды класны атрымаўся. Дзякуй усім датычным і reform за асвятленне культурных праектаў!